Bakan Şimşek, forum kapsamında düzenlenen "Bakanlar Paneli Oturumu"nda yaptığı konuşmada, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın birçok başarı hikayesine sahip olduğunu ve iki ülkenin de bu başarı öykülerinden ilham aldığını dile getirdi.
"Türk şirketlerle çalışmak istiyorlar"
Uzun vadede bakıldığında verimlilik ve inovasyonun, sürdürülebilir bir refahın en önemli kaynakları olduğuna dikkati çeken Şimşek, bunun için mutlaka kaliteli kurumlar ve yanında rekabetin gerektiğini ifade etti.
Bakan Şimşek, Suudi Arabistan’ın Türkiye'nin üreticileriyle iş yapmaya yöneldiğini belirterek "Türkiye'nin müteahhitlerine, Türkiye'nin iş insanlarına doğru dönüyorlar. Türkiye'nin bu yolculuktan başarıyla geçtiğini biliyorlar ve onlar da aynı şekilde Türk şirketlerle çalışmak istiyorlar." dedi.
Suudi Arabistan'ın iddialı planlarını gerçekleştirmek için çok büyük kaynakları bulunduğuna dikkati çeken Şimşek, bu doğrultuda kamu yatırım fonlarının son derece önemli olduğunu kaydetti.
Suudi Arabistan’ın vizyonunda ciddi bir değişim ve dönüşüm programı olduğuna değinen Bakan Şimşek, kamu-özel sektör işbirliği (KÖİ) bakımından Türkiye'nin güzel bir örnek teşkil ettiğini vurguladı.
İstanbul Havalimanı'nın KÖİ projeleri açısından bir başarı öyküsü olduğunu anlatan Şimşek, şunları kaydetti:
"Havalimanı inşaatı özel sektör tarafından yapıldı ve bu sayede bölgedeki ekonomik faaliyetlerin önü açıldı. Bu noktada kritik olan husus ülkelerin bir iş modeli kurması, bunu yapmayı öğrenmesidir. Suudi Arabistan'a baktığımızda, kamu kaynaklarının büyüklüğü dikkat çekiyor. Kendilerinin belki de özel sektör parasına ihtiyacı yok. Ancak, özel sektörün becerilerine, bilgisine ve etkinliğine ihtiyaçları var. Bu yönde atılacak adımlar, kurulacak ortak girişimler gelecekte öyle durumlar yaratacaktır ki, Afrika havalimanları belki bizlerin müteahhitleri tarafından inşa edilecek ve işletilecektir. Yani bizim vizyonumuz bu olmalıdır. Sizde finansman ve kaynak var. Bizde kapasiteler var, beceriler var, yetkinlikler var. Özetle Türkiye'de önemli bir know-how kapasitesi var. Tabii ki bahsettiğim bu modeli Suudi Arabistan kendisi de yapabilir. Ancak, biz bunu birlikte yaptığımızda çok daha güzel sonuçlar sağlayabiliriz. Her iki taraf da bundan fazlasıyla yararlanabilir. Bu benim önerim olacak."
İslam dünyasının geçmişte bilimsel araştırmalarda, refahı artırmada ve bu sayede büyük medeniyetler oluşturmada kendini kanıtladığını dile getiren Şimşek, "İşte DNA'larımızda olan bu özelliklerden ötürü ben bu değişimin zor olacağını düşünmüyorum. Liderlik lazım, vizyon lazım, iyi bir program lazım ve kaynakları verimli alanlara yönlendirmek lazım. Suudi Arabistan'ın aslında şu anda yaptığı da tam olarak bu. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Türkiye'de biz zaten bunu başarıyla gerçekleştirdik. Karşılaştığımız zorlulara rağmen, bölgesel şoklara rağmen, çok büyük başarı öykülerine imza attık ve bu yolculuğumuz da devam edecektir." diyerek sözlerini tamamladı.
"Suudi Arabistan'ın iddialı turizm hedeflerinin gerçekleştirilmesi için Türkiye yardımcı olabilir"
Mehmet Şimşek, Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu sırasında gazetecilerin de sorularını yanıtladı.
Suudi Arabistan'ın çok iddialı turizm hedefleri bulunduğunu dile getiren Şimşek, "Türkiye, bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde yardımcı olabilir. Çünkü bizim mevsimler örtüşmüyor; onların turizm mevsimi kış, bizimki genelde yaz ve sonbahardır." diye konuştu.
Şimşek, Türkiye'nin inşaat sektöründe çok muazzam birikimi olduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Oradaki tesislerin yapılmasına ve işletmesine katkıda bulunabiliriz. Oraya tur operatörlerimiz ile turist götürmeye de katkıda bulunabiliriz. Dolayısıyla Türkiye ile Suudi Arabistan'ın bu alanlarda işbirliği yapması hem bizim hem onların menfaatine. Tur operatörlerimiz yazın buraya nasıl turist getiriyorlarsa, para kazanarak, oraya da turist götürebilirler. Biz artık turizmde dünyada ilk 5'teyiz. Yani 2022'de turist sayısında 4. sıradaydık. Bizim 2023 rakamlarımız belli. Dünya rakamları belli olunca belki muhtemelen yine 3. veya 4. sırada olabiliriz. Dolayısıyla Türkiye'nin bu konuda çok ciddi birikimi var."
"Hizmet ihracatını çok önemsiyoruz"
Bakan Şimşek, amaçlarının hizmet ihracatını büyütmek olduğunu belirterek, burada 100 milyar doların üzerine ulaştıklarını, bu rakamı daha da büyütmek istediklerini söyledi.
Şimşek, "Hizmet ihracatına Maliye olarak çok güçlü destek veriyoruz. Yüzde 80 matrah indirimi sağladık. Yani diyelim ki Türkiye'den siz herhangi bir ülkeye belli alanlarda hizmet ihracatında bulunursanız fiilen ödeyeceğiniz vergi çok çok düşük düzeyde olacak. Yüzde 80 oranlı bir matrah indirimi var, o da önemli." ifadelerini kullandı.
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy: 2024'te 1 milyon Suudi Arabistanlı turist gelmesini umuyoruz
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy ise sürdürülebilir turizmin bir sorumluluk olduğuna dikkati çekerek, "Çevre duyarlılığını artırmak ve küresel kaynakları korumak her sene daha fazla önem kazanıyor. Sürdürülebilirlik hükümetler ve özel sektör için hem sorumluluk hem de zorunluluktur. Bu sebeple 2020'de 50'den fazla turizm uzmanıyla Türkiye için Sürdürülebilirlik Atlası hazırladık." dedi.
Sürdürülebilir turizmle alakalı adımlar attıklarının altını çizen Ersoy, 2021'de Türkiye'nin 81 ilinde geçerli olan bir sertifikasyon programı başlattıklarını söyledi.
Bakan Ersoy, Sürdürülebilir Turizm Sertifikasyon Programı hakkında şu bilgileri verdi:
"Bu programın 3 aşaması var. Birinci 2023'te başladı 2025'te ikinci aşama başlayacak, 2030'da da üçüncü aşama tamamlanacak. Şu anda 21 binden fazla otelimiz var. Takribi 16 bin otel bu programa dahil oldu. 5-6 bini de yeni mevsimde dahil olacaktır. Bu, dünyada imzalanan ilk protokoldü. Bu ülkedeki bütün tesisleri ilgilendiriyor. Tabii ki diğer ülkeler için çok güzel bir örnek olabilir çünkü mükemmel bir şekilde işliyor. Gelecekte seyahat edenler rezervasyon yapmak istedikleri zaman bu tür sertifikasyonların olup olmadığına bakacak. Sertifika varsa bu işletmeye öncelik sağlayacaktır. Birkaç yıl sonra inanıyorum ki hükumetler de eğer vatandaşları sertifikalı otellere gitmezse ekstra vergi isteyecektir. Bazı bankalar da bu sertifikayı arzu ediyor. Bu da gelecek için önemli bir konudur. Rezervasyonları daha mükemmel bir şekilde gerçekleştirebilmek için 5 veya 10 yıl içinde herkesin böyle bir sertifikası olması lazım."
Restorasyon ve arkeolojik çalışmalar için de yeni bir programı faaliyete geçirdiklerini vurgulayan Ersoy, "Arkeologların sahada kalma süresini değiştirdik. Arkeologlar genelde 2 ay çalışıp onsan sonra üniversitelerine dönüyorlardı. Türkiye'de 144 arkeolojik kazı alanı ve ören yerimiz var. Bu protokolle bütün yıl çalışmaya söz verdiler. Bu protokolün ikinci aşaması başladı ve programa 33 tane yabancı kazı alanı da ekledik. Yani 276 kazı alanında bütün yıl çalışıyoruz. Bütçelerini de 20 kat artırdık. Bir hedefimiz var. Arkeolojide son 60 yılda yaptığımızı önümüzdeki 4 yıl içinde yapmak istiyoruz. Bu da kültürel kaynakların sürdürülebilirliği için önemli. Bunun gelecekte de Türkiye'deki rezervasyonları etkileyeceğini düşünüyorum." şeklinde konuştu.
Mehmet Ersoy, 2022'de 500 bin, 2023'te 800 bin Suudi Arabistanlı ziyaretçinin Türkiye'ye geldiğini, bu yıl ise 1 milyon Suudi Arabistanlı turist geleceğini umduklarını belirterek, "Türk vatandaşları için uygulanan elektronik vize sayesinde Türk vatandaşlarının Suudi Arabistan ziyareti arttı. Biz Suudi Arabistanlı misafirlerimiz için vize uygulamasını kaldırdık. Bunun da ziyaretçi sayısını artıracağını düşünüyorum." dedi.
Suudi Arabistan Yatırım Bakan Falih: İki ülkenin büyük potansiyeli var
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid A. Al Falih ise Suudi Arabistan'ın 2016'da uygulamaya koyduğu 2030 vizyonunun tam ortasında, hedeflerinin önünde olduklarını söyledi.
Suudi Arabistan'ın dolara endeksli bir para birimi kullandığını belirten Falih, pozitif bir ekonomiye sahip olduklarını kaydetti.
Falih, Suudi Arabistan'ın ihtiyaç duyduğu birçok şeye Türkiye'nin sahip olduğunu, dolayısıyla iki ülkenin çok büyük bir potansiyeli bulunduğunu vurguladı.
İki ülkenin birlikte iş yapması konusunda önemli fırsatlar olduğuna dikkati çeken Falih, "Suudi Arabistan ve Türkiye'deki özel sektörün iki ülke dışında da sahip olduğu fırsatlar var. Orta Doğu'da ciddi savaş durumu sebebiyle refah ve gelişme konusunda bir gecikme yaşanıyor. Orta Doğu'daki en büyük iki ekonomi olarak bütün bölgeye yardım ve yeniden inşa etme konusunda fırsatlarımız bulunuyor." ifadelerini kullandı.
Falih, iki ülkenin Afrika'da da ortak hareket edebileceğini söyledi.
Suudi Arabistan Turizm Bakanı Khatebb: Bu kadar yatırım yapacak başka bir ülke yok
Suudi Arabistan Turizm Bakanı Ahmed Al Khatebb de turizmin Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonunun bir parçası olduğunu söyledi.
Suudi Arabistan'ın uzun süre petrokimyasallarla çok uğraşıp diğer sektörleri unuttuğunu dile getiren Khatebb, "2030 vizyonu çerçevesinde turizm, madencilik, spor gibi sektörlere yoğunluk veriyoruz." dedi.
Khatebb, Suudi Arabistan'ın elektronik vize uygulamasıyla ülkeye girişleri kolaylaştırdığını kaydetti.
Türkiye ile Suudi Arabistan arasındaki uçuş süresinin kısalığının turizm için önemli etken olduğuna işaret eden Khatebb, Türk yatırımcılar tarafından yapılan Medine Havaalanı'nın çok güzel ve yatırımcılara cesaret verecek türden olduğunu söyledi.
Khatebb, "Türkiye'de yatırım yapmak altın bir fırsattır. Suudi Arabistan, 2030 vizyonu için milyarlarca dolar harcıyor. Yollar, ulaşım, havaalanları, trenler, demir yolları, inşaat şirketleri için şahsen daha iyi bir ülke bulabileceğimizi sanmıyorum. Yani gelecek 10 veya 20 yılda bu kadar yatırım yapacak başka bir ülke yok. Suudi Arabistan'daki müteahhitlerin artık kapasiteleri yok, kapasiteye ihtiyacımız var." diye konuştu.
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Dağlıoğlu: Türkiye daha geniş bir bölgeye açılan bir kapı
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu ise konuşmasında, Türkiye ve Suudi Arabistan'ın farklı sektörlerde ve alanlarda birbirini tamamladığını belirterek, özellikle gıda güvenliği, yeşil dönüşümde bu tamamlayıcılığı tartışmak için bir ortam oluşturmaya çalıştıklarını söyledi.
Bu açıdan, Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu kapsamındaki panellerin ve konuşmaların faydalı olacağını aktaran Dağlıoğlu, "Bu etkinliğin ismi yatırım ve iş forumu. İş dünyasının son dönemdeki çabalarıyla birlikte ikili ilişkiler büyüyor. Geçen yıl Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı yüzde 100'ün üzerinde arttı. Hedefimiz Suudi Arabistan'ın Türkiye'ye yatırım yapması." diye konuştu.
Dağlıoğlu, Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu sonrasında somut çıktılar beklediklerini belirterek, "Suudi kardeşlerimize kilit bir hatırlatma yapmak istiyorum. Türkiye'yi göz önünde bulundururken lütfen Türkiye dışındaki kapasitelerimizi de göz önünde bulundurun. Türkiye'nin iç pazarı büyük ancak Türkiye aynı zamanda daha geniş bir bölgeye açılan bir kapı." değerlendirmesinde bulundu.
DEİK Başkanı Olpak: Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonunda inanılmaz bir potansiyel var
DEİK Başkanı Nail Olpak da bir yıl önce bu salonda benzer bir toplantı gerçekleştirdiklerini anımsatarak, o günden bugüne kadar toplantılara, görüşmelere aralıksız devam ettiklerini dile getirdi.
Olpak, "Geçtiğimiz süreçte ivme kazanan ilişkilerimizin daha odaklanmış bir şekilde nasıl sürdürebiliriz onu konuşuyoruz. Ben bu toplantıya girmeden önce her iki bakanımızın başkanlığında, her iki ülkenin iş konseyi üyeleriyle bir toplantı yaptık. Oranın çıktılarından birisi ortak komitelerin kurulmasıydı. Bence somut, odaklanarak atılacak adımlar açısından önemli bir dönüm noktasıydı." şeklinde konuştu.
İki ülke arasındaki ticareti farklı ortamlarda konuştuklarını ve gelişiminden mutlu olduklarını kaydeden Olpak, bugün turizmi ve yatırımları konuşmak için bir arada olduklarını vurguladı.
Olpak, geçen dönemde iki ülke arasındaki kayıpların nasıl daha hızlı toplanabileceğini, bunun görüşülmesi gerektiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Müteahhitlik anlamında Suudi Arabistan'da çok önemli fırsatların olduğunu biliyoruz. Müteahhitliği aynı zamanda yatırımla nasıl destekleyebiliriz? Tabii yatırım deyince her iki ülke kendisine yatırım çekmek isteyecek. Onları nasıl yapabiliriz. Bunları daha ciddi bir şekilde konuşmak istiyoruz. Turizm alanında fazla bir söz söylemek istemiyorum ama kendi açımdan baktığımda turizmi sadece o ülkeyi ziyaret eden kişilerin oraya bıraktıkları döviz olarak değerlendirmediğimi söylemek istiyorum. Çünkü turizm kanalıyla birbirimizi daha iyi tanıyoruz. Daha iyi tanıdığımız ölçüde de daha fazla işbirliğini geliştirebildiğimiz kanaati içerisindeyim. Turizmi de bu çerçeve içerisinde daha fazla mercek altına almamız gerektiğini düşünüyorum."
DEİK Başkanı Olpak, Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonuna değinerek, bu vizyonu sık sık konuştuklarını ve Suudi yetkili ve bakanların değişik ortamlarda bir araya geldiklerinde kendilerine devamlı bir şekilde bu vizyonu ifade ettiklerini belirtti.
Olpak, "Gerçekten inanılmaz bir potansiyel var ve sadece 2030 ile de sınırı değil o vizyon. Ondan sonrası da var. Bütün dünyanın gözü orada. Ama onlar Türk firmalarının hızından, kalitesinden, rekabetçiliğinden bugüne kadar şikayet almadıkları için bizim daha fazla iş yapabilmemiz adına kapılarını sonuna kadar açtıklarını ifade ediyorlar." ifadelerini kullandı.
Olpak, üçüncü ülkelerde ortak iş yapmanın kendilerinin çok konuştuğu ama çok fazla hayata geçiremedikleri alanlardan biri olduğunun altını çizerek, bunu da özellikle bir gündem maddesi olarak bir sonraki toplantıda görüşebileceklerini belirtti. DEİK Başkanı Olpak, bir sonraki toplantının Riyad'da olabileceğini de sözlerine ekledi.
21 iş anlaşması imzalandı
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonuyla düzenlenen Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu kapsamında iki ülke arasında mutabakat ve iş anlaşmaları imzalandı.
Forum kapsamında, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in eşliğinde, Suudi Kalkınma Fonu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında işbirliği anlaşması ile birlikte toplam 6 mutabakat zaptı imzalanırken, Türk ve Suudi firmaları arasında da 21 iş anlaşması yapıldı.
Mutabakat zaptlarının ilki Suudi Kalkınma Fonu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında gerçekleştirildi.
Etkinlik çerçevesinde, Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı (MISA) ile YTÜ Yıldız Teknopark arasında, MISA ile de Regnum, Onur Taahhüt, OPALON ve TOR Holding arasında mutabakat zaptına imza atıldı.
İş Forumu kapsamında TASNEE Marketing International Company ile Bayegan DMCC, Algihaz Construction Holding ile TAV Construction Co., Almeknan ile Ege Yapı AŞ, Saudi Top Plastic Factory ile Starplas Kimya San. ve Tic. AŞ, Abanmi Group for Trading & Contracting ile KHPUMA Lift Company, Alhaytham Group ile Akkord Madencilik Mining Company ve Alhaytham Group ile Solar Group arasında iş anlaşması imzalandı.
Ayrıca UP Saudi Arabia, Bakirci Technical Institute, Yamy Studios ve Gaia Hotels; Investment Expert Corporation da Wasata Global ve Buruj Investment Group ile anlaşmaya vardı.
Johnson Controls Arabia ile CVS Air, Alrafad Sports Company ile Çakır Construction, Cerna A part of Natiha LLC ile Cerm-ex Technology, Almatar ile Tatil.com, Almatar ile Paximum, Alturki Law Firm ile Ugur Law & Consultant, Sondos Advanced Industry ile Extreme Business Solutions, Desert Technologies Holdings ile Gio Elektrikli Araç Şarj İstasyonları AŞ ve Saudi Bio-Acids Company ile Sigma Process Technologies arasında da iş anlaşması yapıldı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonuyla düzenlenen Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu kapsamında iki ülke arasında mutabakat ve iş anlaşmaları imzalandı.
Forum kapsamında, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in eşliğinde, Suudi Kalkınma Fonu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında işbirliği anlaşması ile birlikte toplam 6 mutabakat zaptı imzalanırken, Türk ve Suudi firmaları arasında da 21 iş anlaşması yapıldı.
Mutabakat zaptlarının ilki Suudi Kalkınma Fonu ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında gerçekleştirildi.
Etkinlik çerçevesinde, Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı (MISA) ile YTÜ Yıldız Teknopark arasında, MISA ile de Regnum, Onur Taahhüt, OPALON ve TOR Holding arasında mutabakat zaptına imza atıldı.
İş Forumu kapsamında TASNEE Marketing International Company ile Bayegan DMCC, Algihaz Construction Holding ile TAV Construction Co., Almeknan ile Ege Yapı AŞ, Saudi Top Plastic Factory ile Starplas Kimya San. ve Tic. AŞ, Abanmi Group for Trading & Contracting ile KHPUMA Lift Company, Alhaytham Group ile Akkord Madencilik Mining Company ve Alhaytham Group ile Solar Group arasında iş anlaşması imzalandı.
Ayrıca UP Saudi Arabia, Bakirci Technical Institute, Yamy Studios ve Gaia Hotels; Investment Expert Corporation da Wasata Global ve Buruj Investment Group ile anlaşmaya vardı.
Johnson Controls Arabia ile CVS Air, Alrafad Sports Company ile Çakır Construction, Cerna A part of Natiha LLC ile Cerm-ex Technology, Almatar ile Tatil.com, Almatar ile Paximum, Alturki Law Firm ile Ugur Law & Consultant, Sondos Advanced Industry ile Extreme Business Solutions, Desert Technologies Holdings ile Gio Elektrikli Araç Şarj İstasyonları AŞ ve Saudi Bio-Acids Company ile Sigma Process Technologies arasında da iş anlaşması yapıldı.